مواردی که در طراحی کارخانجات توليد و بسته بندی انواع نوشیدنی های گاز دار و بدون گاز مطابق استانداردهای ملی و بین المللی باید لحاظ گردد.
1- بخش تحويل
در ابتدای كارخانه قرار داشته و مسئوليت تحويل گرفتن كليه مواد و قطعات ورودی به كارخانه را داراست . در بخش تحويل ،درب ورودی مواد اوليه (ميوه ) به كارخانه به صورت جداگانه از ساير قسمتها در نظر گرفته شود به طوری كه باعث انتقال آلودگی نگردد .
2-سيلوی دريافت ميوه
در صورت نياز، بايد مقاوم و قابل شستشو و گندزدایی بوده و از محوطه فرآوری جدا باشد .
3-سالن توليد
زير بنای سالن توليد بستگی به ظرفيت توليد كارخانه دارد و می بايستی در آن زير بنای سطح اشغال شده توسط ماشين آلات بر حسب نوع ماشين آلات و ابعاد آن حداكثر 25 % فضاي اصلي سالن توليد با احتساب حداقل يک متر فضای خالی از حداقل دو طرف دستگاه باشد .
اصول طراحی نقشه کارخانجات نوشیدنی
4-محل ورود و خروج كارگران (پيش سالن ) :
اين محل می بايستی مجهز به حوضچه ضد عفونی كفش كارگران باشد و در قسمت ورودی سالن توليد در نظر گرفته شود .
5-انبار عصاره
انبارش اين مواد در سردخانه صورت مي گيرد .
6- انبار مواد اوليه بسته بندی
مواد و وسايل بسته بندی مانند شيشه، كارتن، پاكت و برچسب و غيره در اين مكان نگهداری می شوند. يک درب اين قسمت می بايستی جهت ورود مواد اوليه بسته بندی به انبار به سمت محوطه و يک درب اين قسمت به سمت سالن توليد و بسته بندی باشد .
7- انبار شكر و مواد افزودنی
اين انبار بايد به طور مجزا متناسب با ظرفيت توليد كارخانه احداث شود و فاصله آن با سالن توليد حفظ گردد جهت نگهداری مواد افزودنی و شكر كه می بايستی تفكيک شده باشد و در صورت نياز به شرايط خاص نگهداری می بايستی دما و رطوبت نسبی آن كنترل گردد (مناسب با ظرفيت توليد) يک درب اين قسمت می بايستی جهت ورود مواد افزودنی و شكر به انبار بسمت محوطه و يك درب آن بسمت سالن توليد باشد.
اصول طراحی نقشه کارخانجات نوشیدنی
8- سردخانه
واحدهای توليدی آبميوه وافشره به منظور نگهداری و حفظ كيفيت مواد اوليه و محصولات توليدی خود بايد از سردخانه مناسب برای اين منظور استفاده نمايند. (متناسب با ظرفيت توليد )
9- انبار قرنطينه
در صنايع غذايی معمولاً انجام آزمايشات لازم روی مواد اوليه و با محصول نهايی ممكن است چند روز به درازا بكشد طی اين دوره می بايست محصول در قرنطينه بماند تا جواب آزمايشات روشن گردد. بسياری از كارخانجات اين محصولات را درون انبار مواد اوليه و يا محصول قرار می دهند، ولی به روشهای مختلف اطمينان حاصل می كنند كه هيچگونه تداخل بين كالای قرنطينه و محصول نهايی به وجود نيايد ولی در شرايطی كه خطر تداخل در كالا زياد باشد می توان مبادرت به احداث انبار قرنطينه نمود حجم اين انبار بستگی به حجم روزانه توليد و نيز زمان نگهداری تا دريافت جواب آزمايشات دارد .
10- انبار محصول نهايی
محلی است جهت نگهداری محصول نهايی قابل عرضه به بازار كه پس از طی دوره قرنطينه محصول، كالا به اين انبار منتقل شده و آماده فروش خواهد بود. سطح انبار بستگی به حجم توليد و حداكثر زمان نگهداری كالا در انبار دارد كه آن نيز بستگی به اختلاف زمان توليد و فروش و نيز تنوع محصولات و ميزان ورود كالا در روز دارد . يک درب اين قسمت می بايستی جهت ورود محصول نهايیبه سالن توليد و يک درب آن جهت بارگيری بسمت سكوی بارگيری باشد . (متناسب با ظرفيت توليد )
11- انبار عمومی
محلی است جهت نگهداری وسايل متفرقه از قبيل وسايل آشپزخانه وسايل اداری، ظروف خالی، لباس كار و ديگر ملزومات كه ابعاد آن بستگی به گستردگی كارخانه دارد و نيازی نيست كه در نزديكی سالن توليد باشد .
اصول طراحی نقشه کارخانجات نوشیدنی
12- انبار مواد شيميايی
كليه مواد شيميايی مورد استفاده نظير اسيد و سود بايد در محلی جداگانه قرار داشته باشد يک درب اين قسمت جهت ورود مواد شيميايی به محوطه و یک درب اين انبار به محل مخازن CIP باشد .
13-انبار ضايعات
محلی است جهت نگهداری محصولات برگشتی از بازار و خط توليد درب اين قسمت نبايستی به سالن توليد باز شود
14- انبار قطعات و لوازم
اين انبار به عنوان توصيه جهت نگهداری قطعات و لوازم ماشين آلات می باشد و اجرای آن در پيشرفت و بهبود مستمر كارخانه تأثير خواهد داشت. جهت آسانی دستيابی به قطعات يدكی و لوازم ماشين آلات بهتر است در نزديكی سالن توليد احداث گردد .
15-اتاق نمونه های ادواری
در صنايع غذايي معمولاً تا پايان مدت زمان ماندگاری محصول از هر بچ توليدی نمونه ای به عنوان شاهد نگهداری می شود و می بايستی در محل با توجه به شرايط مطلوب نگهداری محصول قرار داده شود.
اصول طراحی نقشه کارخانجات نوشیدنی
16- بخش ارسال
اين بخش پس از انبار محصول قرار دارد و همان سكوی بارگيری محصول نهايی جهت بارگيری بهتر می باشد .
✅ جهت ثبت درخواست طراحی نقشه کارخانجات مواد غذایی کلیک نمایید.
17- آزمايشگاهها
بايد در محلی بنا شوند كه براحتی قابل دسترس و در نزديكترين فاصله به سالن توليد بوده و دارای بخشهای مجزای شيميايی و ميكروبيولوژی بوده و آزمايشگاه ميكروبيولوژی دارای فضای مجزا متشكل از سه بخش استريليزاسيون، انكوباسيون و كشت ميكروبی باشد.
18- رختكن كارگران
در هر كارخانه بايد اتاق با وسعت كافی جهت رختكن وجود داشته باشد و در مجاورت سرويسهای بهداشتی باشد و در كارخانه هايی كه خانمها نيز كار می كنند بايد رختكن جداگانه برای آنان در نظر گرفته شود.
19- اتاق استراحت كارگران
در هر كارخانه بايستی اتاق با وسعت كافی جهت استراحت كارگران زن و مرد به صورت جداگانه وجود داشته باشد.
اصول طراحی نقشه کارخانجات نوشیدنی
20- سرويسهای بهداشتی
بايد برای كارگران زن و مرد دستشويی و توالت مجزا به تعداد مورد نياز وجود داشته باشد. توالتها بايد در محلی باشند كه آلودگی در محيط به حداقل برسد و نبايد درب توالت بسمت سالن توليد و انبارها باز شود .
21- حمامها
بايستی برای كارگران حمام مجزا به تعداد مورد نياز وجود داشته باشد.
22- آشپزخانه
چنانچه طبخ در كارخانه انجام گيرد، كارخانه می بايستی نسبت به تهيه آشپزخانه با متراژ مناسب، متناسب با تعداد كارگران اقدام نمايد .
23- سالن غذا خوری
هر كارخانه می بايستی دارای غذا خوری با وسعت كافی و تعداد لازم ميز و صندلی برای عده ای كه هر وعده غذا صرف می كنند باشد.
اصول طراحی نقشه کارخانجات نوشیدنی
24- نمازخانه
بايد متناسب با تعداد افراد پرسنل باشد .
25-تأسيسات بخار
محل استقرار ديگ بخار و تأسيسات مربوطه می بايست در خارج از سالن توليد و با فاصله مناسب از سالنهای توليد، انبارها و امكانات كارگری و اداری بوده و برابر مقررات سازمانهای ذيربط، مسائل ايمنی آن رعايت و تأييديه های لازم اخذ گرديده باشد.
26-محل قرار گيری سيستم تصفيه فاضلاب
بايستی محلی جهت تصفيه فاضلاب خروجی كارخانه بر اساس مواد 10 و 11 قانون به سازی محيط زيست در نظر گرفته شود به نحوی كه از آلوده نمودن محيط توسط كارخانه جلوگيری نمايد .
27- قسمتهای اداری
زير بنا و قسمتهای مختلف آن بستگی به گستردگی كارخانه دارد .
اصول طراحی نقشه کارخانجات نوشیدنی
28- اتاق نگهبانی
جانمايی، زيربنا و قسمتهای مختلف آن بستگی به گستردگی كارخانه دارد.
29-فضا جهت توسعه آينده
به عنوان توصيه و پيشرفت و بهبود مستمر كارخانه طبق طرح هاي پذيرفته شده باشد.
