مدیریت تولید

مدیریت تولید چیست؟

مدیریت تولید یا عملیات، فرایندی است که درآن، انواع منابع مختلف مورد استفاده در سیستم های فرعی تولید یا عملیات در سازمان، ترکیب می شوند و بدین صورت، ارزش مربوط به محصول یا سرویس در یک روش کنترل شده، افزایش می یابد. این مسئله با سیاست مربوط به سازمان، تطابق دارد. بنابراین، این بخشی از یک سازمان است که در مورد انتقال یک گستره از ورودی ها به داخل محصولات یا سرویس های مورد نیاز، مورد بررسی قرار می گیرد.

مدیریت تولید یک زیرشاخه از علم مدیریت و یکی از عملکردهای سازمانی است که به مواردی مثل توسعه محصول جدید، کشف فرصت و ایده برای تولید محصول، برنامه‌ریزی فرآیند تولید، پیش‌بینی شرایط بازار، اجرایی کردن پروسه تولید، قیمت‌گذاری، رونمایی و بازاریابی در تمام مراحل چرخه عمر محصول (Product Lifecycle) می‌پردازد.

گاهی هم اهداف مدیریت تولید از طریق مدیریت چرخه عمر محصول (PLM – Product Lifetime Management) انجام می‌شود. مدیریت چرخه عمر محصول یک عملکرد مشابه سازمانی است که اطلاعات مربوط به محصول را برای سازمان‌ها و ذی‌نفعان مربوط در زنجیره تامین آن فراهم می‌کند.

اهمیت مدیریت تولید

استراتژی اول مورد اهمیت مدیریت تولید و عملیات در هر شرکت تولیدی و خدماتی باید این باشد که خدمات و محصولات مورد قبول به مشتری عرضه کند. اگر مشتری از محصول نهایی شما راضی نباشد، کما اینکه استراتژی‌ها و بازاریابی‌های پرهزینه‌ای انجام داده باشید و حتی با کمک مدیریت عملیات محصولی بدون نقص به بازار عرضه کرده باشید؛ اگر آن محصول یا خدمت تنها با خواسته مشتری مطابق نباشد، شرکت با شکست روبرو خواهد شد.

اهمیت مدیریت تولید و عملیات در استفاده موثر از منابع حاکی از این است که هزینه تولید محصول به پایین‌ترین میزان ممکن برسد در حالی که از کیفیت لازم محصول کاسته نمی‌شود. با افزایش هزینه تولید، شرکت با کاهش سود روبرو شده و در طولانی مدت با کمبود منابع مالی مواجه خواهد شد.

در نهایت هر دو هدف مدیریت عملیات بایستی در کنار هم و به موازات هم محقق شوند و این کار تنها از عهده مدیران عملیاتی با تجربه بر می آید. در واقعیت تمامی مدیران عملیاتی مجموعه‌ای از فرایندهای منجر به تولید محصول یا ارائه خدمت را مدیریت می‌کنند و وظیفه تصمیم گیری استراتژیک فرایند عملیاتی را بر عهده دارند.

از مهم ترین ابزارهای مدیران عملیاتی در طی هدایت فرایندهای تولید شامل استفاده از آنالیزها و تحلیل‌های زنجیره ارزش می‌باشد. با این ابزار می‌توان از صحت اجرای فرایندهای شرکت و میزان پیوستگی آن‌ها با یکدیگر اطمینان حاصل نمود. اهمیت مدیریت تولید و عملیات در استفاده درست از زنجیره ارزش نهفته است. زیرا با تغییر جزئی در یکی از فرایندها شاهد تغییر در فرایندهای دیگر بوده و در نهایت در میزان سود نهائی تغییر قابل توجهی مشاهده خواهیم نمود. 

بهتر است بدانید که در زنجیره‌های ارزش تولید یک محصول یا خدمت، مجموعه‌ای  از فعالیت‌های اصلی، روندهای پشتیبان، زیرساخت‌های کلیدی و با ثبات و مدیریت زنجیره تامین نهفته است. هر کدام از این زنجیره‌ها دارای فرایندهای جزئی‌تری هستند که توسط افراد مختلفی هدایت می‌شوند.

اهمیت مدیریت تولید و عملیات و وظایف مدیر عملیاتی، هدایت کلیه روندهای شکل گرفته در داخل زنجیره است تا بتوان محصولی با کیفیت در اختیار مشتری قرار دارد. مهم‌ترین وظیفه مدیر عملیاتی نظارت و کنترل تک تک فرایندهای صورت گرفته است. وی مسئول تمامی انواع مدیریتی داخل سازمان را بر عهده دارد.

انواع مدیریت تولید

انواع سیستم‌های مدیریت تولید به دو دسته تقسیم می‌شوند:

سیستم تولید مداوم

سیستم تولید متناوب

سیستم تولید مداوم:

سیستم تولید مستمر به سیستم‌هایی اطلاق می شود که در آن کلیه فعالیت‌های تولیدی بدون هیچ گونه توقف یا بی نظمی مداوم حرکت می‌کنند. در اینجا کالاها به طور مداوم در مقیاس بزرگ برای فروش تولید می‌شوند. هیچ نقشی از درخواست مشتری در فعالیت‌های تولیدی وجود ندارد و بنابراین ورودی‌ها و خروجی‌ها به همراه فرآیند تولید استاندارد می‌شوند.

سیستم تولید متناوب:

این یک سیستم تولید است که در آن بدون وقفه زمانی مشخص شروع و متوقف می‌شود. کالاها مطابق سفارش مشتری در مقیاس کوچک تحت سیستم تولید متناوب تولید می‌شوند. در اینجا، جریان تولید پیوسته نیست و نامنظم است و بر اساس خواسته مشتری متفاوت است.

تحصیلات مورد نیاز برای فعالیت به عنوان مدیر تولید:

افرادی که بعنوان مدیران تولید در کارخانه ها مشغول به کار می شوند اغلب در رشته مهندسی صنایع و یا مدیریت صنعتی تحصیل کرده اند. البته بیشتر برای انتخاب یک مدیر تولید به تخصص افراد توجه می شود. برای مثال در شرکتی که به تولید محصولات کشاورزی مشغول است، از یک مهندس شیمی برای این سمت استفاده می شود. بنابراین چنانچه تحصیلات شما در زمینه ای خاص همچون شیمی، کشاورزی و یا علوم فنی می باشد، با گذراندن دوره های مدیریت تولید موفق به فعالیت در این حرفه می شوید.